Valery Dzutsev, 28 Temmuz 2014

Sadece dönüşle ilgilenecek olan ilk uluslararası Çerkes örgütü Kanada’da kuruldu. Halk hareketi Kabardey Kongresi başkanı ve dönüş örgütü yönetim kurulunun Nalçik’te yaşayan üyesi Aslan Beşto’ya göre Çerkes Dönüş Örgütü Çerkesler’in Kuzey Kafkasya’daki anayurtlarına yerleşmelerine ilişkin insani konulara yoğunlaşacak. “Suriye’den anayurda dönen Çerkesler’in karşılaştığı engelleri ve sorunları gören inisiyatif grubu örgütün ilkelerini belirledi. Bu sadece dönüşe yoğunlaşacak ilk uluslararası Çerkes örgütü olacak. Siyaset olmayacak, restleşme olmayacak, siyasal açıklamalar olmayacak ; sadece insani çalışmalar olacak. Dönmek isteyenlere öncelikli olarak maddi ve yasal destek verilecek. Bunun için örgüt kaynak yaratacak ve çalışmalarında kullanacak.” (Kavkazsky Uzel, 23 Temmuz).

18. ve 19. yüzyıllarda kendinden üstün Rus güçleriyle uzun süre savaşan Çerkesler 1864 yılında yenildiler. Tarihsel Çerkesya ortadan kalktı. Sivil halkın felakete uğraması için sistematik olarak çalışan Rusya Çerkesleri göçe zorladı. Çerkes halkının çoğu tarihsel yurdunu terk etmek zorunda kaldı veya Rusya hükümeti tarafından Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürgün edildi. 19. yüzyıldaki sürgünü izleyen aylarda, Karadeniz kıyılarındaki geniş Çerkes topraklarına etnik Ruslar yerleştirildi.

Çerkes Dönüş Örgütü misyonunu tanımlarken Rusya’nın adını anmadan Çerkesler’in şikayetlerini tek tek sıraladı (Circassian Repatriation Organization [Çerkes Dönüş Örgütü] 28 Temmuz’da erişildi).

Örgüt sadece dönüşe odaklanmasına ve siyasal bir dil kullanmaktan kaçınmasına rağmen, Rusya hükümetinin siyasal içerikli tepkilerine maruz kalması kaçınılmaz görünüyor. Karşılaşacağı engellemelere rağmen örgütün kurulmuş olması Çerkes hareketi için gündem oluşturması ve kolektif çalışma sorununu çözmesi bakımından çok önemli bir adım.

Büyük kısmı Oretadoğu ülkelerinde yaşayan Çerkes diasporasından bazı Çerkesler Kuzey Kafkasya’daki tarihsel yurtlarına yerleşmiş olsa bile kapsamlı bir dönüş programı bulunmuyor. Bunun sebeplerinden biri Kuzey Kafkasya’da etnik Rus popülasyonun azalmasından kaygı duyan Rusya hükümetinin sessiz ama etkili direnişiydi. Bir başka sebep dönüş yapanlara yardımcı olunmamasından dolayı Çerkesler’den kaynaklanan isteksizlikti. Suriye’de iç savaşın başlamasıyla işler değişti ; Suriyeli Çerkesler’in tarihsel Çerkesya’ya dönüşü bir ölüm kalım meselesi haline geldi. Rusya hükümeti başlangıçta 1.000 civarında Suriyeli Çerkesi kabul etti ama sonra vize verilmemeye başlandı Çerkesler’in Rusya vizesi almak için gerekli belgeleri hazırlamalarına yardım eden Perit derneği Rusya hükümeti tarafından dava edildi ve kapanmaya mecbur kaldı. Rusya hükümeti Çerkes mültecilere giriş yapmalarına izin vermek dışında hiç yardım etmedi. Dönenlerin temel ihtiyaçları özel şirkelerin, aktivistlerin ve örgütlerin katkılarıyla karşılandı.

Tahmini 400 Suriyeli Çerkes geçici ikamet belgesine sahipler. Bir sonraki aşamada sürekli ikamet belgesi almaları gerekiyor. Üç yüzden fazla Suriyeli Çerkes’in sürekli ikamet belgesi var. Özel şirketlerin ve gönüllülerin bağışlarıyla 20 aile ev sahibi oldu. Ancak mültecilerin çoğu sıcak suyu ve ısıtması olmayan tesislerde geçici olarak barınıyorlar. Çerkes mülteciler sıkı vize yasaları nedeniyle işlemlerini kısa sürede tamamlayamadıkları için üç aylık süre bitince Rusya’yı terk ediyor ve işlemlerini tamamlamak için geri dönüyorlar. (kavpolit.com, 25 Temmuz).

Zor durumda kalan bazı Çerkes mülteciler Suriye’ye geri dönmeyi veya Türkiye gibi üçüncü bir ülkeye gitmeyi düşünüyorlar. Bu mültecilerden biri olan iki çocuk annesi Mariyan Tlenkopaçeva Gazeta Yuga’ya şu açıklamayı yaptı : “Suriye’deki savaştan kaçarak Türkiye, Ürdün veya başka ülkelere giden soydaşlarımızla temas halindeyiz. Onlar da buraya, tarihsel yurtlarına gelmek istiyorlar. Ama dürüst olmak gerekirse herkesi buraya gelmemeleri için uyarıyoruz.” (zapravakbr.ru, 19 Haziran).

Yeni kurulan dönüş örgütü anayurduna hala dönmek isteyenlere ve dönüş yapmış olup da yeni ortama uyum sağlamaya çalışan ve hükümet yardımı almayan Çerkeslere faydalı olabilir. Çerkesler’in geri dönüşü uzun süredir aktivistlerin gündeminde yer alıyor. Rusya hükümetinin beklenen muhalefetine rağmen yeni örgütün uygulanabilir ve yapıcı bir gündeme odaklanması gerekiyor.

Çeviri : Dr. Ömer Aytek Kurmel

Cherkessia.net, 30 Temmuz 2014

****

Circassians Establish Fund to Help Repatriation to the North Caucasus

By: Valery Dzutsev, July 28, 2014

The first Circassian international organization focused exclusively on issues involving the repatriation of Circassians has formed in Canada. The Circassian Repatriation Organization will work only on humanitarian issues related to the resettlement of Circassians in their homeland in the North Caucasus, according to Circassian activist Aslan Beshto, chairman of the Kabardian Congress civil movement and a Nalchik-based member of the repatriation organization’s board. “Having considered the hurdles and the problems of Circassians returning to their homeland from Syria, the initiative group worked out the principles of the organization,” the Kabardian Congress leader told the Kavkazsky Uzel website. “This is the first international Circassian organization that will work only on repatriation, focusing only on this issue. No politics, no confrontation, no political statements—only humanitarian work. In the first place, it will provide financial and legal assistance in the process of returning home. In order to do so, the organization will accumulate financing and use it to implement its activities” (Kavkazsky Uzel, July 23).

After a long struggle with the superior Russian forces in the 18th–19th centuries, the Circassians were finally defeated in 1864, marking the end of the historical Circassia. The Russian government systematically created the conditions for a humanitarian catastrophe among the civilian Circassian population, forcing the Circassians to emigrate. Eventually, the majority of the Circassians had to flee their homeland or the Russian government forcibly deported them to the Ottoman Empire. The Black Sea coast, where a large portion of Circassians lived, was populated by ethnic Russians within months of the expulsion of the Circassians in the 19th century.

In its mission statement, the Circassian Repatriation Organization enumerates the historical grievances of the Circassians who lost their homeland after the Russian conquest of the Caucasus in the 19th century, although Russia is not mentioned by name (Circassian Repatriation Organization, accessed July 28).

While the organization aims to bring Circassians back home from other countries and avoids politically charged language on its website, it will certainly encounter politically motivated counteraction by the Russian government. Despite the future hurdles, however, the creation of the organization is certainly an important step toward working out an agenda for the Circassian movement and resolving the problem of collective action by Circassians worldwide.

Even though some Circassians from the large Circassian diaspora, mostly in the Middle East, have settled in their historic homeland in the North Caucasus, there has been no large-scale resettlement program. This was partly due to the quiet, but effective resistance of the Russian government, which has been concerned about the decline of the ethnic-Russian population in the North Caucasus. It was also partly due to the reluctance of the Circassians themselves to move to their historical homeland when little support was provided to settlers. Things changed dramatically with the outbreak of the civil war in Syria, when the issue of resettling refugees in historical Circassia became a pressing one for the Syrian Circassians. The Russian government initially allowed about 1,000 Syrian Circassian refugees to come to Russia, but soon stopped issuing visas to them. The organization Peryt, which helped Circassians prepare the necessary documentation for a Russian visa, was sued by the Russian government and eventually had to close down. The Russian government provided no assistance to the refugees, except for allowing them to come to Russia. Private businesses, activists and organizations helped the new arrivals with basic necessities.

An estimated 400 Syrian Circassians currently hold temporary permits allowing them to reside in Russia. The usual next step is to receive a permanent residence permit, as over 300 of Syrian Circassians have received such a permit. In the absence of government assistance, private donations allowed 20 families to receive homes, but many of the refugees remain in temporary shelters, which often lack such necessities as hot water and central heating. Stringent visa laws preclude Circassian refugees from finalizing their paperwork quickly enough, so many of them have to move out of the country when their visas expire after three months and return to continue the process (kavpolit.com, July 25).

In fact, some of the Circassian refugees ended up in such dire circumstances that they considered either moving back to Syria or going to a third country, such as Turkey. One such refugee, Mariyan Tlenkopacheva, a mother of two, told the Gazeta Yuga newspaper: “We are in touch with our compatriots who left the [Syria] war for Turkey, Jordan and other countries. They also want to come here, to their historical homeland. Honestly, we warn everybody not to travel here” (zapravakbr.ru, June 19).

The new repatriation fund may be helpful both to Circassians who are still considering moving to their homeland and those who have already emigrated to their homeland but are struggling to survive in the new environment and are receiving little government assistance. The repatriation of compatriots has long been one of the primary demands of Circassian activists, and the new organization should be able to focus their efforts on a feasible and positive agenda despite the Russian government’s anticipated opposition.