Aleg Guseynov, zapravakbr.ru

Avrupa Birliği İşkenceyi Önleme komisyonu Çalışma grubu, işkenceyi önleme konusunda ülkeler arası yapılan anlaşmada Rusya’nında imzası bulunduğundan bu ülkede de incelemeler de bulunuyor.

En son geçtiğimiz hafta Kabardey Balkar Cumhuriyetinde incelemelerde bulundu.

Bu çalışma grubunun içinde Litvanya’dan, Fransa’ dan, Hirvatistan’dan ve Azerbeycan' dan da avukatlar yer alıyor. Grup bu çalışmalar doğrultusunda Nalçik’ te bir hapishane de incelemelerde bulundu.Diğer taraftan bazı mahkumların avukatları ve yakınları ile görüşmelerde bulundu.

İnsan hakları hukukçusu olan Prof. Latif Huseyinov bu grubun yaptığı çalışmalar hakkında bilgiler verdi. İşkenceyi önleme konusunda varılan uluslararası anlaşma ya imza koyan 47 ülkeye 4-5 yılda bir ziyaretlerde bulunduklarını anlatarak 

“Bizim aslında incelediğimiz konu mahkumların aldıkları cezalarda haklı yada haksız olup olmadıkları değil. Biz bu mahkumların cezalarını çektikleri dönemdeki iki konuyu inceliyoruz. Birincisi bu cezaevlerinde nasıl bir tutumla karşı karşıya kaldıkları, diğeri ise bu cezaevlerinde bir günde yada ömür boyu hapis cezası alınsada mahkumlara verilen yemek sağlık ve barınma hizmetlerinin kalitesi konusu.”

Huseyinov’un verdiği bilgilere göre, yetkileri gereği kimseden izin almadan herhangi bir yere gidip bu konularla ilgili herhangi bir kişiye sorular sorarak incelemeler yapabiliyorlar. Rusya’ da da hiç kimse bu güne kadar kendilerine bu konuda bir yasak getirmemiş. Daha da önemlisi, yaptıkları çalışmalar esnasında görüştükleri kişilerin bilgi aldıkları kimselerin kimliklerini gizli tutabiliyorlar. Yaptıkları incelemeleri rapor haline getirdikleri zaman, yayınladıkları raporlar ve kararlar bağlayıcı nitelikte oluyor.

Alınan bilgiye göre, daha öncede 2008 yılında aynı komisyon tarafından Nalçık’ta incelemelerde bulunulmuş. Bu seferki ziyaret plansız olarak bu yaz yapılacak planlı ziyaret öncesi gerçekleşmiş. Ziyaretin ana konusu mahkum ve tutuklulara güvenlik güçlerince yapılan iskencelerle ilgili  olarak bu işkenceleri yaptıkları tesbit edilen kişilere herhangi bir ceza verilmemesi konusu. 

Çalışma grubunun anlattıklarına göre bu konuyla ilgili bölgeden oldukça şikayet gelmekte. Gelen şikayetler genellikle cezaevlerindeki sağlık yemek vs kötü şartlardan daha çok mahkumlara hatta mahkemeye çıkarılması öncesi sorgulamalarda tutuklulara karşı aşırı güç kullanılması ve iskenceye maruz bırakılmaları.

Bu konuda şikayet edilenler arasında bu cezaevlerindeki gardiyanlar tutuklama esnasındaki güvenlik görevlileri polisler hatta sorgulamalarda bulunan FSB görevlileride mevcut.

Tüm bu konularda mağduriyete uğramış kişilerin durumları ile ilgili bazen yerel yönetimlerde bir karara varamayabiliyor. Ve belki de bu komisyonun yapacağı raporlamalar doğrultusunda federal yönetimlerce bu kişilerin mağduriyetleri giderilebilecek.

13 Ekim 2005’ te Nalçikte yaşanan olaylarla ilgili mahkumlardan Musa Sablirov ve Amur Hakulov‘un durumlarıda buna örnek teşkil etmekte. Bunlardan Soblirov halen 3. derecede akciğer kanseri teşhisiyle sağlık sebepleri yüzunden hastanede kalıyor. Ancak her an hastaneden çıkarılarak cezasını çekmesi için tekrar hapishaneye götürülebilir. 

Yakınları Soblirov’ un bu durumda cezaevi şartlarında yaşayamayacağını bildiriyorlar. Benzer bir durumda aynı olaylardan tutuklu Amur Hakulov için sözkonusu. O da 5. dereceden böbrek hastası ve diyalize bağlanmış bir şekilde yaşamını devam ettiriyor. Hapishane şartlarında ise diyalize bağlanması mümkün değil.Doktorlarda bu şartlar altında onun hapishanede yaşayamayacağını söylüyorlar.

Bürokratik engeller yüzünden bu kişilerin durumlarına yerel makamlar herhangi bir çözüm getirememiş durumda. Son duruma göre bu kişilerin dosyaları federal cezaevleri başkanlığına gitmiş durumda ve haklarında verilecek kararı bekliyorlar.

Komisyonun yaptığı Nalçikteki çalışmalar kapsamında 11 kişinin yakınları ve avukatlarıyla görüşmeler yapmışlar. Alınan bilgilere göre, bu 11 kişinin hemen hemen hepside çeşitli şekillerde işkence mağduru. Ancak bu güne kadar sadece birisi başvuruda bulunabilmiş. Diğerleri ise bu başvuruyu yapabilecek imkanlara sahip değilmişler. Bu kişiler üzerinde yapılan ekspertizde vücutlarında işkence esnasında elektrik akımından dolayı yaralanmalara rastlanılmış ve tesbit edilmiş durumda.

Avukatların anlattıklarına göre, bu konuda kendilerinin yerel mahkemelere olan müracatları çeşitli sebepler yüzünden kabul edilmiyor. Davalarla ilgili bilirkişi raporları tam dava safhasında reddedilerek tekrar isteniyor ve hiçbir şekilde sonuca ulaşılamadan açtıkları bu davalar mahkemelerce reddediliyor.

Hatta alınan bilgiye göre söz konusu 11 kişiden biriside ölmüş durumda. Belki işkence sırasında değil ama mahkumiyet sırasındaki şartlardan muzdarip olarak hastalanmış ve gerekli bakım şartlarıda oluşturulamadığı için hastalığı son safhaya gelmiş.

Son anda mahkumiyet şartları değiştirilsede bundan iki hafta sonra bu kişi hayatını kayetmiş.

Kaynak: http://www.natpressru.info/index.php?newsid=10215 

Çeviri: Кушу Ф.

Cherkessia.net, 14 Şubat 2016

****

Европейский комитет по предупреждению пыток: «Из Кабардино-Балкарии много жалоб»

В течение недели в Кабардино-Балкарии находилась рабочая группа Европейского комитета по предотвращению пыток, созданного Советом Европы после принятия Конвенции против пыток.

Члены группы, в которую входили представители Литвы, Франции. Хорватии и Азербайджана – юристы и судебные медики, посетили следственный изолятор в Нальчике, встретились с адвокатами, правозащитниками и родственниками граждан, находящихся в заключении.

Профессор права Латиф Гусейнов рассказал, что комитет раз в 4-5 лет посещает одну из 47 стран, подписавших конвенцию: «Мы не решаем вопросы виновности-невиновности. В центре нашего интереса два момента: как обращаются с людьми и режим их содержания (питание, медобслуживание, свидания), и здесь не имеет значения – на одну минуту человек задержан или у него пожизненный срок»

По словам профессора Гусейнова, комитет имеет значительные права: «Мы можем без разрешения представителей государства открыть любые двери и беседовать наедине с гражданами. Нам в России никогда не говорили: сюда нельзя». 

Вместе с тем все, что члены группы узнают от властей, заключенных, адвокатов, держится в секрете. Они готовят доклад, который передаем властям конфиденциально. Почти всегда государство соглашается позже на публикацию этого доклада.

Делегация ЕКПП уже была о КБР в 2008 году. Нынешний визит в республику внеплановый (плановый предстоит летом). Вызван «безнаказанностью правоохранительных органов». 

Из этого региона много жалоб. Не по условиям содержания в СИЗО, хотя есть проблемы и с этим, а по тому, как обращаются во время задержания, чрезмерно применяют силу при работе оперативников еще до официальных допросов, как пытаются добыть информацию о том, что они, вообще не совершали. 

Если даже совершали, применять пытки недопустимо. В фокусе нынешнего визита – именно безнаказанность, пытки, бесчеловечное обращение со стороны сотрудников: не только полицейских, но и антиэкстремистских подразделений и ФСБ.

Есть такие дела, которые на местах не находят разрешения. Комитет в силу своего особого положения и международных договоров может поднять эти вопросы перед федеральными властями.

Родственники и адвокаты осужденных по событиям 13 октября 2005 Мусы Соблирова и Амура Жакулова привлекли внимание к состоянию их здоровья. Соблиров находится в больнице (у него третья стадия рака легких), но в любую минуту его могут взять под стражу, чтобы этапировать к месту отбывания наказания. Близкие уверены, что он не выдержит этапа.

У Хакулова пятая стадия почечной болезни. Ему необходим гемодиализ, но в условиях заключения это невозможно. Медики признали, что болезнь Хакулова не позволяет ему находиться за решеткой. 

Однако из-за всевозможных бюрократических преград вопрос о его освобождении не был решен. Сейчас, по действующему законодательству, решением этой проблемы должно заниматься учреждение ФСИН, куда Хакулов будет этапирован для отбывания наказания.

На встрече обсуждалось дело 11 жителей Нальчика, которым вменяются участие в незаконном вооруженном формировании, посягательство на жизнь сотрудников правоохраны, незаконное владение оружием. 

Адвокаты характеризуют его так: «Почти всех пытали. Заявление о пытках написал один человек, у остальных не было возможности. Провели экспертизу. Она выявила наличие телесных повреждений, возможно, от воздействия электрического тока». 

По их словам, дело по пыткам не возбуждается. Выносится постановление об отказе - адвокаты его обжалуют. Но как только дело доходит до суда, следственные органы отменяют свое постановление, назначают новую проверку. Суд за отсутствием оснований отказывает адвокатам.

Один из 11 фигурантов скончался. К нему не применяли пыток, но он был болен и доведен до крайнего состояния. Через две недели после изменения ему меры пресечения он умер.

Олег Гусейнов.

zapravakbr.ru