Yarım yüzyıl önce, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti  başkentinde, tüm Sovyetler Birliğinin tatil beldesi "yüzü" haline gelen Nalçik şehrinin benzeri olmayan, eşsiz bir anıtsal yapı  "Sosruko" restoranının inşası için bir proje geliştirildi.

 

Geçen yüzyılın 60'lı yıllarında, Nalçik zaten tanınabilir özellikler edinmişti. Şehrin ana caddesi olan Lenin Caddesi belirlendi, yakın zamanda inşa edilmiş bir Hükümet Konağı, 400. Yıldönümü Meydanı, eski Çocuk Dünyası ve  Bölgesel Sendikalar Konseyi binaları vardı. Şehrin mimarisi mükemmeldi, ama ne yazık ki eşsiz değildi.

 

O zamanlar, "Stalinist imparatorluk" olarak adlandırılan karakteristik tarz, Sovyetler Birliği'nin herhangi bir şehrinde bulunabilirdi. Bu nedenle,  o zamanki bölgenin lideri, SSKP  Kabardey-Balkar Bölge Komitesi'nin birinci sekreteri Melbahue  Timbore  ulusal tarzda bir yapı olmasına yöneldi. Tasarıya göre, yapı tatil beldesi  Nalçik'in bir sembolü ve  kartviziti olacaktı.

 

 

Yarışmaya iki proje katıldı.  İlki, heykeltıraş Gıd Bjeumıh ve ressam  Viktor Abayev tarafından tasarlanan  Kuzey Kafkasya'nın mimarisine özgü bir kuleydi. İkinci seçenek heykeltıraş  Fedor Kalmukov ve Zaurbek Ozov tarafından önerildi.Çerkes Nart destanlarının ana karakteri  kahramanlarından Sosruko’nun bir elinde meşale ile  kafası şeklinde mimari bir yapıydı. 

 

"Kafanın" içinde ulusal mutfaktan bir restoran açılması öneriliyordu.  Cumhuriyetin yönetimi  orijinal mimari çözümü beğendi. İkonik yapının inşa edileceği yer uygun şekilde seçilmiştir.

 

Bir yanda şehrin ve çevresinin güzel bir manzarasını sunan avantajlı konumu, diğer yandan  bölgenin en yüksek noktası olan Nart ane  (Küçük Kızılovka) Dağı’ıydı  Halk arasında Büyük Kızılovka olarak anılır, deniz seviyesinden 1010 metre yüksekliktedir.

 

Aynı yıl çalışmaya başlayan inşaatçılar ciddi bir sorunla karşı karşıya kaldılar. Küçük Kızılovka’nın massifi kayalardan değil, gevşek topraktan oluşuyordu. Karlı kış ve yağmurlu ilkbahar, toprağın üst tabakasını neme doyurmuş, bunun sonucu olarak ağırlaşmış ve kaymış, binanın temelini açığa çıkarmıştı.

 

Sorunu farklı şekillerde çözmeye çalıştılar: eğimi güçlendirmek için bir istinat duvarı inşa ettiler, helikopterle güçlendirme kazıkları indirdiler. En etkili fikrin dikey kuyular olduğu ortaya çıktı. Sosruko restoranının altındaki 16 metrelik kuyulara beton döküldü. 18 metre yüksekliğindeki yapının inşaatı 1968 yılında tamamlanmıştır.

 

 

Sosruko Restoranı her zaman şehrin kartviziti olmuştur. Kartpostallarda, posta pullarında, gezi rehber kitaplarda, hediyelik eşyalarda tasvir edildi.

 

Dijital fotoğrafçılığın, akıllı telefonların ve selfie çılgınlığının ortaya çıkmasından çok önce, ister tatilci, turist veya iş seyahati yapan herhangi bir ziyaretçi, Nalçık’ın  kendisinden bahsetmiyorum bile, sıra dışı bir yapının arka planına karşı fotoğraf çektirmeyi kendi görevi olarak gördü.

 

Kahramanın "kolunun" içinde yer alan salonda, bir zamanlar Nartlar’ın sarhoş edici içeceği olan boza'nın aktığı efsanevi bir fıçı vardır. Destan kahramanının taş “eli”nde, meşalenin hemen altında bulunan en küçük salonda,  orijinal ulusal tarzda bir duvar resmi korunmuştur.

 

Dar bir sarmal merdiven, gezintinin  son noktası olan  bir gözlem güvertesinin düzenlendiği "miğfer"e çıkar. Kahramanın "başlığının" hemen altında bulunan küçük pencerelerden çok az şey görülebilir. Ancak, o anda "herkesten üstün" olduğunuzu hissetmek çocukça heyecan vericidir. 

 

 

Gezinti, sanki bir sır perdesini açıyormuşsunuz gibi hoş bir izlenim bırakıyor.  İşin garibi, şehrin ve cumhuriyetin birçok sakini, restoranın içine hiç girmeden, yapının önündeki gözlem güvertesinde yürümekle sınırlı kaldılar. Çoğu ziyaretçi hangi kahramanın şehir halkına tepeden baktığını ve onu bu yere neyin bağladığını bile bilmiyor. 

 

Birçokları için Sosruko Restoranı binası hala bilinmeyen bir yerdir.

 

Kaynak: https://admnalchik.ru/news/istoriya/sosruko-unikalnyj-monument-ne-imeyushhij-analogov/?fbclid=IwAR2a8VDWsSUS2w7jJVjbtpqarE1wApSNqLkAwla1sboJspuZt2pZTsbUh8k

 

Çeviri: Beşto Yılmaz Beştepe

 

Cherkessia.net, 9 Şubat 2022