Ben Düzce doğumluyum. Orada doğdum, büyüdüm yetiştim. Düzce’de Çerkes, Abaza, Mohti, Gürcü, Arnavut, Hemşin ve daha pek çok ulustan insan yaşar.

Belki de bu bölgenin en son böylesi ilişkileri görmüş neslinin etkisi altında kaldım. O zamanlar Düzcede Gürcü Gürcüydü, Hemşinli de Hemşinliydi, Çerkesi, Abazası, Arnavutu, Tatarı hep kendileri idi.

İçinde yaşadıkları devletin herkesi tek bir millet saymasına, kanunlarını düzenlerini buna göre inşaa etmesine rağmen Düzcede bu kanunlar adeta bir şekilde işlemezdi.

İnsanlar bu kanunların aksine ilk tanıştıklarında birbirlerine hangi milletten olduklarını sorarlardı. Çerkesce, Abazaca, Hemşince veya Mohtice konuşmak insanlarca gayet normaldi. İsteselerde istemeselerde kendi aralarındaki ilişkiyi düzenleyen bir kültür oluşturmuşlardı.

Düzce-Düzcelilik kültürü, farklı farklı milletlerin ortaklaşa oluşturdukları anlayış. Tc. kanunlarının özünde yok olduğunu saydığı kültürlerin yoğrulması ile kendi aralarındaki ilişkileri düzenledikleri normlar bütünü.

Bir Abaza ile Hemşinli arasında husumet olduğunda veya Çerkes ile Gürcü arasında sorun oluşduğunda olaylar devlet kuruluşlarına mahkemelere, polise jandarmaya aktarılmadan bu milletlerin yaşlıları, sözü geçenleri tarafından kendiliğinden çözümlenmeye sonuca ulaştırılmaya çalışılırdı.

Devletin yok saydığı dolayısıyla üzerinde norm geliştirmediği ilişkiler başka bir kültür oluşmasına sebep olmuştu. Hava hoş günümüzde bundan bir eser de kaldığı söylenemez ya. Şimdi hepsi asimilasyon batağında bambaşka şeylere dönüşmek üzereler.

Kısaca Düzce'de kanunlar bir başka algılanırdı. Mesela silah alımı satımı kanunların çerçevesi dışında olmasına rağmen insanlarca oldukça doğal karşılanırdı vs. vs.

***

Aslında devlet, yapmak zorunda olduğu, gerçekleştirmekle yükümlü sayıldığı  şeyleri yerine getirmiyorsa toplum bunların zaruriliğinden dolayı kendi yapılarını devlete rağmen oluşturur.

Yukarıda kısaca değindiğim ilişki şekli de bunun bir örneği.

Aynı şey ekonomi konusunda, adalet işlerinde vs. de geçerli. Yakın zamanlara kadar Türkiye de ekonominin işlerliliği, paranın el değiştirmesi, borç sistemi vs. üzerinde devletin eksik ve yetersiz uygulamaları sebebiyle çek-senet işi ile ilgilenen gruplar çıkmıştı.

Bu gelişmenin olması şartlar gereği gayet normaldi. Çünkü devlet alacaklı ile borçlu arasındaki husumeti gereken şekilde çözecek  yapılanmalarında yetersiz kalıyordu.

Türkiye de yaşayıp bunlardan habersiz olan kimsenin de var olduğunu sanmıyorum. Tüm Türkiyeninde, çocukluğumun Düzcesinden farklı olduğunu düşünmüyorum. Devletin yok saydığı veya devlet olma gereğini yerine getirmediği her alanda toplum istese de istemese de bir başka çözüm yolu bulmak zorundaydı ve bu çözüm yolları ne yazık ki doğal olarak kanunlar dışındaydı.  

***

Geçtiğimiz günlerde Türkiye basınında bir haber yayınlandı. Düzce’li bir grup çek-senet işlerinden dolayı göz altına alınmış. İçlerinde Avrasya feribotu eylemi organizatörlerinden  Abhazya gazisi Muhammed Tokcan da yer alıyormuş.

Yadsımadım. Muhammedi de tanırım, bilirim. Zaten Düzceli olup Düzceli bu insanları tanımayan kim var ki.

Doğrudur, çek-senet işi de yapıyor olabilirler. Devletin eksik bıraktığı ekonomik işleyişin zorunlu kıldığı yapının içerisinde de yer alıyor olabilirler.

Evet bu kanunlara uygun değil. Kanunların işlemeyişinden, işletilmiyor olmasından kaynaklansa dahi kanunlara uygun değil.

Evet bu konuda göz altına alınmış olabilirler.

Bizim Çerkes ve Kafkas halkları ile alakalı yayın yapan basın kuruluşlarımızın bu haber ilgisini çekmedi. Basit bir asayiş olayı gibi algıladır.

Halbuki Muahmmed’in bir kaç defa tutuklanmış olması hasebiyle bu kadar yıldır çek-senet işini devletin hiç bir organının fark etmemiş olduğunu varsaymakta biraz saflık gerektirir.

«Ne oldu da acaba şimdi birden çek-senet işleri ile ilgileniyor oldukları keşfedildi?» gibi sorular da akla gelmiyor değil.

***

Geçtiğimiz günlerde yine basında başka bir haber yer aldı.

Konunun heveslisi ama cahili olan, hangi milletten olduğunu dahi ortaya koyamayan, vatanın neresi olduğunu dahi söyleyemeyen, belli bir amacı olmayan, her hangi bir amaç dile getiremeyen ve hatta bir misyona sahip olmayan, herhangi elle tutulur bir eylemi söylemi olmayan olabildiğine asimile, ulusundan, milletinden bunların vatanlarında oluşturdukları yapılardan habersiz, anadilini dahi bilmeyen öğrenmek için dahi çabalamayan ama bunun yanında ingilizce, fransızca veya akla bile gelmeyen bambaşka bilgilere sahip iyiniyetli (olduklarına yıllardır inatla inanmaya çalıştığım) gençlerin oluşturduğu ismi dahi ne olduklarını anlatamayan olabildiğine fulu yapının içerisinden birisi tehdit edilmiş.

Bu habere sunum şekli ile oldukça komik bir havadis der geçerdim. Ama yukarıdaki diğer olayın varlığından haberdar olunca gülemedim.

Haberin sunum şekli ile Rusya federasyonuna bağlı organlardan federasyon sınırları içerisinde faaliyet göstereni (FSB) ile ilişkilendirmeleri vs. komikti. Bilmiyorlar der geçerdik. Rusya Federasyonunda yurtdışı işlerle alakalı olan böylesi eylem ve faaliyetleri başka bir kurumun yürüttüğünden haberleri yokmuş derdik, olur biterdi.

Rusya federasyonu içerisinde Çerkesya hareketine karşı bir baskının olduğunu sağır sultan dahi biliyor.

Fakat bu iyi niyetli (olduklarına inatla inanmaya çalıştığım) arkadaşların Rusya Federasyonu için herhangi bir sorun olmadıklarını aksine böyle amaçsız, ne istediğini bilmeyen, bir fikre sahip olmayan davranışları ile sonuna kadar, farkında olmadan Rusya Federasyonu içindeki bu odaklara en iyi hizmet edenler olduklarını bilirken bu işe aklım ermezdi.

Mesela Olimpiyatları istemiyoruz diye toplanıyorlar değilmi? Yaptıkları söyledikleri en gözükür iş bu konu üzerine değil mi?

Evet bazen üç-beşyüz bazen de iki-üç bin kişiyi toplayabiliyorlar, ellerine Çeçen, Asetin, Dağıstan, Çerkes bayrakları alıyor ‘– hoooo, istemiyoz, katil Rusya’ diye falan bağırıyorlar ya..

Halbuki, olimpiyatları iptal etme yetkisine sahip kimse veya bu yetki hangi kuruma aitse buraya onların yanına bir heyet gönderse ve onların vereceği cevabı olimpiyat iptali için sebep göstereceğini söylese....

İşte o zaman aslında olimpiyatlara karşı olmadıkları, bunu sağlamak için çalışmadıkları ve hiç birşeyi kavramamış oldukları ortaya çıkacak.

- Burada soykırımı yapıldı o yüzden olimpiyatlar yapılmasın!

- Kimin soyı kırıldı, diyelim?

- Eee, Adıgelerin, Asetinlerin, Çeçenlerin, Dağıstanlıların, Kumukların, Tatların, Lezgilerin vs. vs.

İşte o an tüm iddiaları yıkılıp gider. O yetkili de güler geçer...

Kısaca Olimpiyatlara karşı yapılan hareketi  Rf yöneticileri sonuç alamaz hale getirmek amacıyla çalışmak istiyorlarsa muhakkak bu forumun hareketini desteklemeliler. Hele hele desteklemeye bile gerek olmadan eğer kendiliğinden bu tip enteresanlıkları kendileri yapıyorlarsa hiç ses çıkartmamak en iyisi... Hele hele hiç bir yapı ile muhatap olmama kararlarını, soykırımı tanıtma amacına sahip olmadıklarını falan duyarlarsa, hele hele 'sadece bunu haykırmak bizim işimiz' diye birde onları kovmaya kalkarlarsa...

Tabii doğrusunu yine Allah bilir.

***  

Muhammed Tokcan ve yaklaşık 50 kişinin gözaltına alınması ve ardından bu iyiniyetli (olduklarına inatla inanmak istediğim) genç grubuna yapılan tehditin aynı zamana gelmesi beni rahatsız ediyor.

Tc. Hükümeti, bu işlerle ilgilenen kurumları vs. eğer bu şekilde bir hareketlenme içerisinde ise ya Rf ile olan ilişkilerinde yeni bir aşamaya geçmiş yada Rf ile olan ilişkilerinin yanı sıra Türkiye’de yeniden canlanmaya başlayan Çerkesya, Abhazya vb. kafkasyalıların vatanları ile ilişkilerini arttırmaya yönelik hareketlerinin aynı zamanda Türkiyede de haklarını isteyecek şekle doğru evrilmeye başlamış olmalarından kaynaklanan rahatsızlığını ortaya koymuş ta olabilir.

Yoksa Muhammed Tokcan’ın gözaltına alınması yalnız başına söz konusu olsaydı basit bir asayiş operasyonu derdim. Bu ikinci olay yanlız başına olsaydı iyiniyetli (olduğuna inanmaya kendimi zorladığım) gençler basit bir tiyatro sergilediler tenekenin boş tarafından gürültü çıkarttılar der geçerdim. Şimdi ise bunları görmemezlikten gelerek tenekenin o boş tarafından ses çıkartanlara, gülüp geçiyorum.. Ne ise bindik bir alamete....